Drewno wiąza

Drewno wiązowe jest dość mało znane i stosowane w przerobie. Główną przyczyną jest mały udział wiązów w składzie drzewostanów. Rzadko tworzą one zwarte drzewostany, częściej występują pojedynczo lub grupowo i z tego powodu, mimo dobrej jakości drewna nie są przeznaczane na drewno użytkowe lub też sprzedawane są nabywcy - amatorowi.

Obecnie udział wiązów w naszych lasach gwałtownie spada skutkiem niszczącego rozwoju chorób.

W Polsce znane są 3 gatunki wiązów: wiąz polny czyli pospolity, wiąz górski czyli szorstki (zwany tak z powodu bardzo szorstkich liści) zwany także brzostem oraz wiąz szypułkowy czyli omszony, zwany też limakiem.

Wszystkie trzy gatunki różnią się między sobą wprawdzie dość znacznie pod względem botanicznym oraz wymaganiami; zachodzą również pewne różnice w budowie anatomicznej ich drewna, w ich użyteczności jednak nie ma różnic tak dużych, ażeby omawiać je osobno. Najbardziej i najchętniej używane jest wprawdzie drewno dwóch pierwszych gatunków, należy jednak zaznaczyć, że występują one najczęściej; natomiast najrzadziej spotykamy wiąz omszony, to też i drewno jego jest tym samym mniej znane.

Drewno wiązów jest twarde, dość ciężkie, bardzo trudno łupliwe, trudno zapalne. Kurczliwość dość duża. Suszy się dość trudno; skłonne do pęknięć desorpcyjnych, dość skłonne do paczenia się. Obróbka skrawaniem łatwa, lecz wymaga ostrych narzędzi, zwłaszcza przy toczeniu. Nadaje się dobrze do robót snycerskich. Gnie się bardzo dobrze (po uprzednim parzeniu). Źle się poleruje, dobrze barwi się, polituruje i dość dobrze nasyca.

Biel nietrwały; łatwo ulega rozkładowi przez grzyby i zniszczeniu przez kwasy. Twardziel bardzo trwała. Budowa drewna wiązów jest charakterystyczna: cechują ją faliste linie tkanki drzewnej (parenchymy), rozmieszczone w kilku szeregach w drewnie późnym. Te linie faliste, które na przekroju poprzeczym można widzieć wyraźnie gołym okiem jako połyskujące cienkie wstążeczki faliste, są tym czynnikiem, który w bardzo prosty sposób umożliwia rozróżnienie 3 gatunków wiązów od siebie: linie te u wiązu polnego są cienkie, nieregularne i przerywane, u wiązu górskiego są cokolwiek grubsze, nieprzerywane i bardziej regularne, u wiązu omszonego zaś są bardzo grube, nieprzerywane i prawie zupełnie regularne. Ten ostatni gatunek posiada również bardzo wyraźnie widoczne cienkie promienie drzewne.

Na przekrojach podłużnych, szczególniej zaś na przekroju stycznym, te faliste linie parenchymy tworzą bardzo ładny rysunek, przedstawiający się jako klinowate, małe rysunki barwy jasnej i błyszczącej na ciemnym tle drewna.

Wszystkie 3 gatunki wiązów posiadają silnie zabarwione drewno twardzielowe (ciemniejsze jest zwykle u wiązu polnego, najjaśniejsze zaś u wiązu omszonego, jakkolwiek różnice barwy są bardzo subtelne, często ulegające zmianom). Drewno twardzieli ma barwę ciemnożółtą, przechodzącą przeważnie w brązową lub brązowo-czerwoną niejednokrotnie z lekkim odcieniem liliowym lub fioletowawym, albo też zielonawym (nieraz bardzo intensywnym). Drewno bielu jest wąskie, barwy jasno żółtej (czasem również z odcieniami barw wyżej wspomnianymi).

Użyteczność drewna wiązowego jest dość duża. Przede wszystkim stanowi ono bardzo dobry i ładny pod względem wyglądu zewnętrznego materiał stolarski (najmniej na ten cel nadaje się wiąz omszony, drewno jego bowiem bardzo się kurczy i wskutek tego pęka).

Wyrabiać z niego można bardzo ładne, dekoracyjne okleiny. Nie jest ono jednak zbyt chętnie kpowane na ten cel z uwagi na trudności w skrawaniu (wymaga bardzo ostrych noży). Trudności występują przy naklejaniu oklein i przy dalszej obróbce powierzchni. Skutkiem tego znaczna część tego drewna nie trafia do zakładów przemysłowych lecz zasila rynek lokalny, gdzie często jest ono wykorzystywane do wykańczania wnętrz lub na cele energetyczne.

W budownictwie drewno wiązowe nie jest i nie było używane, mimo, że dwa pierwsze mogły być przeznaczane na ten cel. Przyczyną główną jest mały ich udział w składzie drzewostanów i trudność w zgromadzeniu takiej ilości drewna, która potrzebna jest w danej budowli. Użycie w jednej budowli kilku gatunków drewna jednocześnie nie jest praktykowane.

d/drewno-wiaza.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)