Drewno świerka

Gatunek ten można zaliczyć do drugiego po sośnie tak pod względem rozmiarów produkcji jak i wartości użytkowej drewna. W handlu wraz z drewnem jodłowym występuje pod wspólną nazwą „drewno białe” (ang. white wood). Nazwa wywodzi się od wspólnej cechy drewna obydwu gatunków: braku zabarwionej twardzieli skutkiem czego cały przekrój poprzeczny drewna jest jasny -„biały”.

Faktycznie drewno świerkowe jest barwy żółtawej, niekiedy z lekkim odcieniem czerwonawym. Jakkolwiek warstwy drewna późnego są, jak zwykle u wszystkich iglastych ciemniejsze od warstw drewna wczesnego, to jednak różnice są mniej ostre, niż u sosny pospolitej, a tym samym granice pomiędzy poszczególnymi słojami są również o wiele mniej wyraźne. Charakterystyczną dla drewna świerkowego cechą jest bardzo częste tworzenie się pęcherzy żywicznych.

Świerk posiada przewody żywiczne mniejsze i mniej liczne aniżeli sosna, pomimo to są one zupełnie wyraźnie widoczne, zwłaszcza w warstwie ciemnej drewna późnego, jako jasne cienkie kreski na przekroju podłużnym, a jako małe, jasne, błyszczące punkty na przekroju poprzecznym. Wskutek tego, że przewody żywiczne są w całym drewnie, drewno świerka ma dość silny połysk (po czym, m.in. można je odróżnić od drewna jodły, do którego jest bardzo podobne).

Na właściwym siedlisku (górskim) tworzy świerk prostą i pełną strzałę, daje duży przyrost wytwarza bardzo wąskie słoje roczne; drewno zatem jest zwarte, proste i dobrze łupliwe, posiada większą twardość i większą gęstość w porównaniu do drewna z nizin. Szczególne znaczenie ma właściwe siedlisko dla jakości drewna świerkowego, które, jeżeli pochodzi z siedliska odpowiedniego, jest drewnem pierwszorzędnej jakości, prawie że równym drewnu sosny pospolitej. W innych przypadkach drewno świerkowe jest gorsze i można go porównać niekiedy z drewnem miękkich gatunków liściastych. Mamy zatem do czynienia jakby z drewnem dwóch odmiennych gatunków, znacznie różniących się między sobą, więcej lub mniej użytecznych.

Cechą charakterystyczną drewna ze stanowisk górskich, przede wszystkim z większych wysokości nad poziom morza, jest tendencja do wytwarzania szerokiej twardzicy. Niekorzystny wpływ na jakość drewna potęguje jej tworzenie się w kolejnych latach po przeciwnej stronie pnia, co sprzyja paczeniu się i pękaniu drewna obrobionego. Ogólnie przyjmuje się, że nasze świerki wytwarzają drewno lekkie i miękkie, łatwo łupliwe. Przy górnej granicy w Tatrach jest ono jednak często bardzo twarde i trudne w obróbce. Przy ścince, a szczególnie przy okrzesywaniu piły łańcuchowe pękają, siekiery szczerbią się. Bywa, że w takich warunkach robotnicy odmawiają pozyskiwania i drewno na przykład z wiatrołomów, w całości musi być zaliczone do odpadów zrębowych.

Cechą bardzo cenioną tego drewna są silne właściwości ostrzegawcze, to znaczy trzeszczy ono przed zawaleniem się konstrukcji. Cecha ta jest szczególnie cenna przy drewnie kopalniakowym.

Obróbkę skrawaniem utrudniają liczne, twarde sęki. Do obróbki gięciem nadaje się tylko drewno młode. Drewno świerkowe jest mało kurczliwe, daje się suszyć szybko lecz w trakcie suszenia łatwo pęka. Barwi się dobrze, poleruje źle, nasycaniu poddaje się średnio, szczególnie twardziel. Drewno łatwopalne, odporne na działanie kwasów i zasad. Trwałość w stanie suchym do 900 lat, na wolnym powietrzu - do 70 lat.

O ile drewno świerka, wyrosłego na właściwym siedlisku posiada wszystkie własności techniczne w stopniu należytym i używane jest na wszelkie cele na równi z drewnem sosny pospolitej, o tyle drewno świerków z siedlisk nizinnych posiada mniejszą wartość techniczną. Dobre drewno świerkowe stanowi cenny materiał budowlany, przy czym wykazuje, obok dostatecznej wytrzymałości, znaczną trwałość. Daje ono też doskonały materiał stolarski, cieszący się ogromnym popytem. Drewno świerkowe znajduje szczególne zastosowanie w przemyśle papierniczym, jako surowiec służący do wyrobu celulozy i ścieru. Świerk ma cewki długie, cienkie a także silne, dostarcza zatem celulozę pierwszorzędnej jakości.

Budowa cewek i skład chemiczny drewna są cechami, dzięki którym drewno świerkowe zaliczane jest do najlepszych surowców celulozowo-papierniczych, zarówno na celulozę jak i na ścier. Podkreślić jednak należy ponownie, że sosna ze stanowisk północnych ma wymiary cewek (zwanych w przemyśle chemicznym „włóknami”) podobne do świerkowych.

Na podkreślenie zasługuje szczególna przydatność drewna świerkowego do budowy instrumentów muzycznych. Wprawdzie możliwe jest stosowanie na ten cel również drewna innych gatunków, w tym też niektórych liściastych, to jednak podstawowym surowcem do budowy instrumentów koncertowych było i jest nadal drewno świerkowe.

d/drewno-swierka.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)