Próchnica torfowa powstaje w torfotwórczym procesie z częściowo rozłożonej, torfiejącej materii roślinnej, w warunkach bardzo silnego stałego uwilgotnienia i trwałej anaerobiozy.
W zależności od warunków powstawania i rodzaju roślinności wyróżnia się trzy zasadnicze typy próchnicy torfowej, czyli torfu:
torf wysoki (sfagnowy) - silnie kwaśny, oligotroficzny, powstały z mchów torfowców w warunkach wód zastojowych, głównie opadowych; wiążą się z nim borowe siedliska bagienne;
torf przejściowy - o właściwościach pośrednich między torfem wysokim a niskim, mezotroficzny, powstały przy niedostatecznym przepływie wody ubogiej w składniki pokarmowe, często też na torfowiskach niskich po ustaniu przepływu wody, spotykany także na obwodzie torfowisk wysokich; wiążą się z nim bagienne siedliska borów mieszanych i lasów mieszanych;
torf niski - słabo kwaśny do obojętnego, powstały z roślinności zbiorowisk olszynowych, brzozowych, szuwarowych, trawiastych i innych w warunkach przepływowych wód glebowo-gruntowych, często także okresowo zalewowych (napowierzchniowych), zazwyczaj częściowo zamulony, silnie rozłożony, gruzełkowaty, mezo- i eutroficzny; wiążą się z nim siedliska olsowe i olsowo - jesionowe.